Rola TMS w leczeniu depresji u pacjentów z urazowym uszkodzeniem mózgu

Urazowe uszkodzenie mózgu (traumatic brain injury, TBI) to uszkodzenie mózgu, które się dokonało na skutek urazu. TBI może powstać na skutek wypadków samochodowych, motocyklowych, urazów sportowych czy bójek. W zależności od lokalizacji i stopnia zaawansowania chorzy mogą odczuwać objawy choroby od relatywnie łagodnych po ciężkie, które mogą trwać przez całe życie. Obecność objawów po TBI jest diagnozowana jako zespół po wstrząsie mózgu (postconcussion syndrome, PCS).

Wśród pacjentów z urazowym uszkodzeniem mózgu (TBI) odnotowuje się nasilone objawy depresji, które są oporne na leki. Osoby, które miały urazowe uszkodzenie mózgu są bardziej narażone na zwiększone ryzyko wystąpienia lekoopornych zaburzeń depresyjnych, choroby afektywnej dwubiegunowej, dystymii czy innych zaburzeń psychicznych wraz ze zwiększonym ryzykiem napadów.

Terapia TMS jest powszechnie stosowana w leczeniu depresji, jednak niewiele jest informacji w przypadku jej stosowania w schorzeniach neurologicznych takich jak urazowe uszkodzenie mózgu (TBI). Hamujący, prawostronny protokół o niskiej częstotliwości wykazał umiarkowanie, pozytywny wpływ na depresję u pacjentów z urazowym uszkodzeniem mózgu [1]. Artykuł Olsson i wsp. jest pierwszym badaniem z użyciem protokołu na L-DLPFC (left - dorsolateral prefrontal cortex) w leczeniu depresji u chorych z TBI i PCS [2].

Badanie zostało przeprowadzone wśród chorych na TBI, badanie zostało zatwierdzone przez Texas Christian University Institutional Review Board. Pacjentów stymulowano od 1 stycznia 2015 roku do 31 sierpnia 2022 roku. Przed rozpoczęciem terapii TMS pacjenci wypełnili Kwestionariusz Zdrowia Pacjenta (PHQ-9) w celu oceny stopnia nasilenia depresji. Stymulacji dokonano na urządzeniach: Neurosoft Cloud TMS 2017 oraz Magstim Rapid 2016. W badaniu pacjentom wykonano od 15 do 16 sesji lub od 30 do 38 w zależności od stopnia choroby. Protokół, którego użyto do terapii to 10 Hz, 3000 impulsów na sesję, z siłą 120% na L-DLPFC (lewa grzbietowo-boczna kora przedczołowa). Po zakończeniu leczenia pacjenci ponownie otrzymali kwestionariusz PHQ-9 [2].

W badaniu wzięło udział 59 osób, średni wiek pacjentów to 47 lat, z kolei mężczyźni stanowili 44% badanych. U wszystkich osób biorących udział w badaniu zdiagnozowano TBI lub PCS oraz uzyskano wyniki kwestionariusza PHQ-9. Ponad połowie pacjentów wykonano rezonans głowy, który potwierdził u wszystkich TBI. Spośród 59 pacjentów, 27 miało wykonanych od 30 do 38 sesji TMS, pozostali od 15 do 16 [2].

Uzyskane wyniki kwestionariusza PHQ-9 wskazywały na umiarkowanie ciężką depresję u pacjentów przed TMS i łagodną do umiarkowanej depresji po leczeniu TMS. Wyniki uzyskane w przypadku grup, u których wykonano od 15 do 16 sesji oraz od 30 do 38 były podobne. Wyniki Kwestionariusza PHQ-9 wykonane przed terapią i po terapii znacząco się różniły, co oznacza, że terapia TMS znacznie poprawiła stan pacjentów. W badaniu nie wykazano istotnej różnicy pomiędzy grupami oraz płcią [2].

Wyniki sugerują, że TMS okazał się skutecznym sposobem leczenia depresji u pacjentów z TBI i PCS. Przeprowadzone badanie sugeruje, że terapia TMS jest potencjalną opcją leczenia depresji u pacjentów z TBI i PCS. Zarówno grupa, która odbyła od 15 do 16 sesji, jak i grupa, która otrzymała od 30 do 38 sesji wykazały znaczące zmniejszenie objawów depresji, które zmierzono za pomocą Kwestionariusza PHQ-9 po leczeniu przy zastosowaniu TMS. Uzyskane wyniki potwierdzają zasadność stosowania terapii TMS w leczeniu depresji powstrząsowej mózgu i podkreślają potrzebę dalszych badań nad terapią TMS u pacjentów z TBI.

[1] Rao V, Bechtold K, McCann U, et al: Low-frequency right repetitive transcranial magnetic stimulation for the treatment of depression after traumatic brain injury: A randomized sham-controlled pilot study. The Journal of Neuropsychiatry and Clinical Neurosciences 2019; 31(4):306-318. DOI: 10.1176/appi.neuropsych.17110338. [2] Olsson SE, Singh H, Kerr MS, Podlesh Z, Chung J, Tjan A, The role of transcranial magnetic stimulation in treating depression after traumatic brain injury, Brain Stimulation (2023), doi: https://doi.org/10.1016/j.brs.2023.02.005.