Choroby leczone w klinice magwise

Zespół depersonalizacji - derealizacji

Zespół depersonalizacji-derealizacji jest zaburzeniem psychicznym zaliczanym do kategorii zaburzeń dysocjacyjnych. Pacjenci w trakcie epizodu depersonalizacji-derealizacji doświadczają poczucia oddzielenia od samego siebie i oderwania od rzeczywistości.

Czym jest zespół depersonalizacji-derealizacji?

Zespół depersonalizacji-derealizacji (DPD, ang., Depersonalization-Derealization Disorder) to zaburzenie dysocjacyjne charakteryzujące się okresami poczucia odłączenia od ciała i myśli (depersonalizacja lub derealizacja). Derealizacja to poczucie nierealności, wyobcowania, oddzielenia od rzeczywistości i dystansu. Doświadczenie depersonalizacji zostało opisane jako obserwowanie siebie spoza ciała lub bycie we śnie. Choć osoby te nie tracą kontaktu z rzeczywistością, zespół depersonalizacji/derealizacji powoduje znaczny niepokój i zaburzenia w codziennym funkcjonowaniu. Epizod depersonalizacji-derealizacji może trwać od kilku minut do wielu lat.

Jakie objawy są charakterystyczne dla depersonalizacji i derealizacji?

Krótkie doświadczenia depersonalizacji lub derealizacji są dość powszechne. Jednak długotrwałe i nawracające epizody tych objawów mogą powodować problemy w pracy, szkole lub w innych ważnych obszarach życia. Doświadczenie i odczucia związane z tym stanem mogą być trudne do opisania. Martwienie się o "utratę zmysłów" może sprawić, że skupiasz się na ciągłym sprawdzaniu, co jest prawdziwe. Objawy zwykle zaczynają się w średnim lub późnym wieku nastoletnim lub we wczesnej dorosłości. Zespół depersonalizacji-derealizacji rzadko występuje u dzieci i osób starszych.

Objawy depersonalizacji obejmują:

  • Uczucie, że widzisz swoje myśli, uczucia, ciało lub jego części z zewnątrz. Na przykład możesz mieć wrażenie, że unosisz się w powietrzu nad sobą.
  • Uczucie bycia robotem lub braku kontroli nad tym, co mówisz lub jak się poruszasz.
  • Poczucie, że ciało, nogi lub ręce wydają się skręcone lub mają niewłaściwy kształt. Mogą też wydawać się większe lub mniejsze niż zwykle. Możesz także mieć wrażenie, że Twoja głowa jest owinięta wełną/watą.
  • Emocjonalne lub fizyczne odrętwienie zmysłów lub reakcji na otaczający świat.
  • Poczucie, że wspomnienia są pozbawione emocji i mogą, ale nie muszą, być Twoimi własnymi wspomnieniami. Nie ufasz swoim wspomnieniom.

Objawy derealizacji obejmują:

  • Poczucie, że ludzie i otoczenie nie są prawdziwe, jakbyś żył w filmie lub śnie.
  • Uczucie emocjonalnego odłączenia od osób, na których ci zależy, jakbyś był oddzielony szklaną ścianą.
  • Zniekształcenia otoczenia, percepcji czasu, przestrzeni i odległości.- Otoczenie, które wygląda inaczej niż zwykle, jest rozmazane lub bezbarwne. Miejsca mogą też sprawiać wrażenie, jakby miały tylko dwa wymiary, a więc były płaskie i pozbawione głębi. Możesz też być bardziej świadomy swojego otoczenia, które może wydawać się wyraźniejsze niż zwykle. - Myśli o czasie, które nie są prawdziwe, takie jak niedawne wydarzenia, które wydają się odległą przeszłością. - Nierealistyczne myśli dotyczące odległości oraz rozmiaru i kształtu obiektów.

Epizody depersonalizacji-derealizacji mogą trwać godziny, dni, tygodnie lub miesiące. U niektórych osób epizody te przeradzają się w ciągłe uczucie depersonalizacji lub derealizacji, które może się okresowo poprawiać lub pogarszać.

Czym się różni się derealizacja od depersonalizacji? Czyli: co czuję osoba z depersonalizacją / derealizacją?

Depersonalizacja to uczucie bycia odłączonym lub oderwanym od własnego ciała, myśli lub uczuć. W przeciwieństwie do zaburzeń psychotycznych, osoby doświadczające depersonalizacji nie tracą kontaktu z rzeczywistością. Rozpoznają, że ich odczucia nie są zgodne z rzeczywistością. Derealizacja zaś odnosi się do odłączenia od otoczenia i środowiska zewnętrznego. Inne przedmioty lub ludzie mogą wydawać się nierealni, jak ze snu. Jesteś świadomy, że znajdujesz się w zmienionym stanie (więc nie jest to oderwanie od rzeczywistości), ale doświadczenie to może być niepokojące i dezorientujące.

Zespół depersonalizacji - derealizacji a inne zaburzenia

Depersonalizacja/derealizacja może współwystępować w niektórych zaburzeniach psychiatrycznych, takich jak schizofrenia, ale może również wynikać z zaburzeń neurologicznych, takich jak migrena, czy epilepsja (padaczka). Aby można było postawić diagnozę zespołu depersonalizacji, objawy nie mogą występować wyłącznie razem z innym zaburzeniem (np. epilepsja). Istotna jest tutaj diagnostyka pozwalająca na różnicowanie zaburzeń dysocjacyjnych.

Jaki jest wpływ depersonalizacji - derealizacji na codzienne funkcjonowanie?

Napady depersonalizacji lub derealizacji mogą być przerażające i utrudniać funkcjonowanie osoby cierpiącej na to zaburzenie. Utrudniają skupienie się na zadaniach lub zapamiętywanie rzeczy. Zakłócają pracę i inne rutynowe czynności. Powoduje problemy w relacjach z rodziną i przyjaciółmi. Sprawia, że ​​czujesz się niespokojny, przygnębiony lub pozbawiony nadziei.

Jakie są przyczyny zespołu depersonalizacji - derealizacji? Co zwiększa ryzyko wystąpienia?

Przyczyna zespołu depersonalizacji-derealizacji nie jest dobrze poznana. Niektórzy ludzie mogą być bardziej narażeni na depersonalizację i derealizację niż inni. Prawdopodobnie jest to spowodowane czynnikami genetycznymi i środowiskowymi. Wysoki poziom stresu i lęku może powodować ataki. Objawy zespołu depersonalizacji-derealizacji mogą być związane z traumą z dzieciństwa lub innymi doświadczeniami lub zdarzeniami, które powodują silny stres emocjonalny lub traumę.

Czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zespołu depersonalizacji-derealizacji to:

  • Poważna trauma w dzieciństwie lub w życiu dorosłym, np. przeżycie lub bycie świadkiem traumatycznego zdarzenia, takiego jak przemoc lub molestowanie.
  • Intensywny stres, taki jak poważne problemy w związku, problemy finansowe lub związane z pracą.
  • Stosowanie substancji, które mogą powodować napady depersonalizacji lub derealizacji
    • ketamina
    • halucynogeny
    • mdma
    • marihuana

Depersonalizacja: Kiedy szukać specjalistycznej pomocy?

Przejściowe uczucia depersonalizacji nie zawsze są powodem do niepokoju. Jednak ciągłe lub poważne uczucie oderwania i zniekształcenia otoczenia może być oznaką zespołu depersonalizacji-derealizacji lub innego zaburzenia. W tych sytuacjach ważna jest diagnostyka różnicowa u specjalisty.

Skontaktuj się z lekarzem, jeśli odczuwasz objawy depersonalizacji lub derealizacji, które:

  • Nie ustają bądź nawracają
  • Przeszkadzają w pracy, relacjach lub codziennych czynnościach.

Depersonalizacja - test

Najpopularniejszym narzędziem do oceny skali nasilenia objawów zespołu depersonalizacji-derealizacji jest DES. Należy pamiętać, że testy same w sobie nie stanowią podstawy do jednoznacznej diagnozy. Są one jedynie narzędziem diagnostycznym, którego wyniki zawsze powinny zostać przeanalizowane przez specjalistę a diagnoza powinna być pogłębiona o wywiad i całokształt objawów.

Leczenie zespołu depersonalizacji-derealizacji

Lekarz ustala leczenie na podstawie historii medycznej, objawów oraz przyczyny. Może zalecić:

  • leki (farmakoterapię)
  • psychoterapię, taką jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT) lub terapia EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing).
  • ćwiczenia regulacji stresu, m.in. trening Biofeedback mają na celu pomóc w radzeniu sobie z lękiem i stresem, które mogą przyczyniać się do objawów depersonalizacji-derealizacji.
  • neurostymulację: Badania dotyczące powtarzalnej przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (rTMS) wykazały zmniejszenie objawów zespołu depersonalizacji - derealizacji o 44–68%, a rTMS potencjalnie zapewnia leczenie bez znaczących skutków ubocznych.

Źródła

  • Hunter, E. C. M., Phillips, M. L., Chalder, T., Sierra, M., & David, A. S. (2003). Depersonalisation disorder: a cognitive–behavioural conceptualisation. Behaviour Research and Therapy, 41(12), 1451-1467.
  • Medford, N., Sierra, M., Baker, D., & David, A. S. (2005). Understanding and treating depersonalisation disorder. Advances in Psychiatric Treatment, 11(2), 92-100.
  • Mantovani A, Simeon D, Urban N, Bulow P, Allart A, Lisanby S. Temporo-parietal junction stimulation in the treatment of depersonalization disorder. Psychiatry Res. 2011 Mar 30;186(1):138-40. doi: 10.1016/j.psychres.2010.08.022. Epub 2010 Sep 15. PMID: 20837362.
  • Jay EL, Nestler S, Sierra M, McClelland J, Kekic M, David AS. Ventrolateral prefrontal cortex repetitive transcranial magnetic stimulation in the treatment of depersonalization disorder: A consecutive case series. Psychiatry Res. 2016 Jun 30;240:118-122. doi: 10.1016/j.psychres.2016.04.027. Epub 2016 Apr 13. PMID: 27104926; PMCID: PMC4906152.
  • Wulf L, Palm U, Padberg F. Combined Therapies—rTMS meets CBT. Novel approach for the treatment of Derealization/Depersonalization Syndrome. L'Encéphale. 2019;45:S82
  • Gatus A, Jamieson G and Stevenson B (2022) Past and Future Explanations for Depersonalization and Derealization Disorder: A Role for Predictive Coding. Front. Hum. Neurosci. 16:744487. doi: 10.3389/fnhum.2022.744487

Specjaliści zajmujący się leczeniem zespołu depersonalizacji / derealizacji