Wróg nie do określenia, czyli lęk niosący zagrożenie - leczenie zespołu lęku uogólnionego w terapii rTMS.

Wróg nie do określenia, czyli lęk niosący zagrożenie - leczenie zespołu lęku uogólnionego w terapii rTMS.

Jak pokazują rezultaty badań naukowych przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (rTMS) jest skutecznym narzędziem w walce z zaburzeniami lękowymi takimi jak nerwica obsesyjno-kompulsyjna czy zespół stresu pourazowego (PTSD). Jednocześnie, analiza zgromadzonych wyników, pozwala stwierdzić, że ta metoda leczenia dodatkowo obniża wskaźniki nastroju depresyjnego wśród osób cierpiących na powyższe schorzenia oraz, u chorych cierpiących zespół lęku uogólnionego (GAD), umożliwia leczenie zaburzeń snu.

Czym różni się lęk od strachu? Okoliczności, w których te emocje się pojawiają, są odmienne. Strach jest reakcją na zagrożenie bezpośrednio obecne w otoczeniu, a lęk zjawia się mimo braku realnego niebezpieczeństwa. Jak opisuje Cierpiałkowska (2012), „osoba odczuwająca nieustający niepokój i napięcie nie wie, czego tak naprawdę się obawia”. Z definicji, na którą dalej powołuje się autorka, zespół lęku uogólnionego (generalized anxiety disorder, GAD) może objawić się w każdym wieku. Syndrom ten charakteryzuje się brakiem specyficznego przedmiotu czy sytuacji, która wywołuje lęk i poczucie zagrożenia, za to przyjmuje postać nieokreślonego napięcia o zmiennym natężeniu, martwienia się i obaw związanych z wydarzeniami i trudnościami życia codziennego. A wszystko w asyście licznych objawów ze strony ciała.

Dzięki swej bezinwazyjności i neuromodulującym wpływie, przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (transcranial magnetic stimulation, TMS) znalazła zastosowanie lecznicze w chorobach neurologicznych i psychiatrycznych. Dotychczas udowodniono skuteczność terapeutyczną TMS w przypadku zaburzeń lękowych takich jak nerwica obsesyjno-kompulsyjna (obssessive-compulsive disorder, OCD) czy PTSD (post-traumatic stress disorder), z niejednoznacznymi wynikami próbowano zbadać wpływ TMS na fobię społeczną. Zastosowanie przezczaszkowej stymulacji magnetycznej w leczeniu uogólnionych zaburzeń lękowych ukierunkowane jest na obniżenie pobudzenia dróg łączących poszczególne rejony okolicy przedczołowej z jądrami podkorowymi.

Przegląd i analiza 17 badań dotyczących leczenia zaburzeń lękowych z atakami paniki, fobii, PTSD i GAD z użyciem TMS dokonana przez Cirillo i współpracowników (2019) jednoznacznie wskazuje na efektywność leczenia GAD i PTSD z zastosowaniem tej techniki. Stosowano zarówno protokoły o niskiej częstotliwości impulsów magnetycznych 1 Hz, jak i protokoły powyżej 1 Hz (do 20 Hz). Sugeruje się, że nieznaczną przewagę uzyskały projekty, w których dokonano stymulacji skierowanych w prawą stronę głowy, konkretnie w prawą grzbietowo-boczną korę przedczołową (dorso-lateral prefrontal cortex, DLPFC), aczkolwiek stymulacja lewej DLPFC okazała się równie skuteczna w zwalczaniu dotkliwych objawów lęku wolnopłynącego albo PTSD. Równocześnie odnotowano obniżenie wskaźników nastroju depresyjnego wśród badanych.

Co więcej, rTMS umożliwia leczenie zaburzeń snu, które często są jednym z objawów GAD. Zespół naukowców z Institute of Living w Hartford zaprojektował badanie z udziałem 25 osób, podzielonych na dwie grupy – jedna otrzymująca aktywną stymulację impulsami magnetycznymi, druga poddawana nieaktywnej, stymulacji placebo (sham stimulation). W oparciu o uzyskane dane wywnioskowano, iż seria 30 stymulacji impulsami o niskiej częstotliwości 1 Hz, łącznie 900 impulsów emitowanych w trakcie jednej sesji, w czasie do 3 miesięcy po zakończeniu serii pozwoliła na remisję objawów bezsenności mierzonej kwestionariuszem Insomnia Severity Index (ISI), równocześnie ze znacznym obniżeniem napięcia określanego z użyciem Hamilton Anxiety Rating Scale (HAM-A).

Oczekiwania naukowców i lekarzy, jakoby TMS był równie skuteczny w leczeniu zespołu lęku uogólnionego, jak w przypadku innych trudności i zaburzeń zdrowia psychicznego, zdają się być uzasadnione. Główną przeszkodą, jaką napotkano w omawianych projektach, były mało liczne grupy badawcze. Mimo to, wyniki są obiecujące, jednakże nadal potrzebne są dalsze prace nad zgłębieniem zagadnienia.

Źródła:

Strelau J i Doliński D. (2008). Psychologia. Podręcznik Akademicki. Warszawa GWP. TOM 2.

Cierpiałkowska, L., (2012) Psychopatologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Cirillo, P., Gold, A. K., Nardi, A. E., Ornelas, A. C., Nierenberg, A. A., Camprodon, J., i Kinrys, G. (2019). Transcranial magnetic stimulation in anxiety and trauma‐related disorders: A systematic review and meta‐analysis. Brain and behavior, 9(6), e01284.

Diefenbach, G. J., Rabany, L., Hallion, L. S., Tolin, D. F., Goethe, J. W., Gueorguieva, R., i Assaf, M. (2019). Sleep improvements and associations with default mode network functional connectivity following rTMS for generalized anxiety disorder. Brain Stimulation: Basic, Translational, and Clinical Research in Neuromodulation, 12(1), 184-186.