Fibromialgia

Fibromialgia może mieć różne podłoża, w tym zarówno fizyczne, jak i psychologiczne.

Znane czynniki ryzyka obejmują:

• Wiek: Fibromialgia może dotyczyć osób w każdym wieku, w tym dzieci. Jednak u większości osób diagnozę stawia się w średnim wieku, a prawdopodobieństwo wystąpienia fibromialgii wzrasta wraz z wiekiem.
• Toczeń lub reumatoidalne zapalenie stawów: Osoby cierpiące na toczeń lub reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) są bardziej narażone na wystąpienie fibromialgii.
• Płeć: Kobiety są dwukrotnie bardziej narażone na fibromialgię niż mężczyźni.
• Czynnik psychofizyczny: intensywny stres, traumatyczne wydarzenia
• Powtarzające się urazy: Urazy spowodowane powtarzającym się obciążeniem stawów oraz urazy czaszkowo-szyjne mogą wywołać fibromialgię.
• Choroby: Przebyte infekcje wirusowe mogą stanowić czynnik wyzwalający rozwój fibromialgii.

Podstawowy objaw fibromialgii to rozległy ból mięśniowo-szkieletowy. Jest on często opisywany jest jako ciągły, tępy ból stawów lub mięśni trwający przez co najmniej trzy miesiące. Aby ból można było uznać za ból uogólniony, musi on występować po obu stronach ciała oraz powyżej i poniżej talii.

Oprócz rozległego bólu, fibromialgii może również towarzyszyć:

• Przewlekłe zmęczenie. Osoby cierpiące na fibromialgię często budzą się zmęczone, nawet jeśli śpią odpowiednią ilość godzin. Sen jest często zakłócany przez ból, a wielu pacjentów z fibromialgią ma inne zaburzenia snu, takie jak zespół niespokojnych nóg i bezdech senny.
• bóle głowy
• "fibro-fog", czyli zaburzenia poznawcze, takie jak trudności z koncentracją i zapamiętywaniem
• zespół jelita drażliwego (IBS), schorzenie układu trawiennego powodujące ból brzucha i wzdęcia
• depresja, obniżenie nastroju
• zwiększona wrażliwość na ból
• sztywność mięśni
• oraz różnorodne objawy neurologiczne

fibromialgia objawy neurologiczne

Objawy neurologiczne, takie jak zawroty głowy, parestezje, niewyraźne widzenie, drętwienie kończyn i osłabienie siły mięśniowej są często zgłaszane przez pacjentów z fibromialgią.

Diagnozowanie fibromialgii nie jest oczywiste, ponieważ nie ma jednego testu diagnostycznego a objawy fibromialgii również różnić się w zależności od osoby. Lekarz diagnozuje fibromialgię na podstawie wywiadu z pacjentem, badania fizykalnego, bądź też badań obrazowych (MRI, RTG) i badań laboratoryjnych krwi, moczu.

Możliwe jest również występowanie innych schorzeń obok fibromialgii, takich jak:

• depresja
• stany lękowe
• zespół jelita drażliwego (IBS)

Jeśli objawy sugerują, że oprócz fibromialgii cierpisz również na inne schorzenie, konieczne może być przeprowadzenie dalszej diagnostyki. Diagnostyka endokrynologiczna: objawy tj. ból stawów mogą występować również przy nadczynności lub niedoczynności tarczycy, dlatego istotne jest różnicowanie zaburzeń funkcjonowania kory nadnerczy

Nie ma lekarstwa na fibromialgię, leczenie polega na łagodzeniu objawów. Leczenie fibromialgii zależy od objawów, ich rodzaju i nasilenia, jak również wieku i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

Łagodne przypadki mogą ulec znacznej poprawie już po samym zmniejszeniu stresu, poprawie stylu życia. Nie zawsze możliwe jest uniknięcie źródeł stresu, dlatego pomocna jest nauka autoregulacji aktywacji układu współczulnego, np. za pomocą metody Biofeedback.

Cięższe przypadki mogą wymagać leczenia złożonego, prowadzonego przez zespół specjalistów. W zależności od objawów może to być współpraca neurologa, reumatologa, psychiatry, psychologa, psychodietetyka, czy również fizjoterapeuty.

• Leczenie fibromialgii metodą TMS (przezczaszkowa stymulacja magnetyczna)
• Leki łagodzące ból (niesteroidowe leki przeciwzapalne) i leki ułatwiające zasypianie
• Leki zatwierdzone do leczenia fibromialgii (duloksetyna, pregabalina i milnacipran)
• Leki przeciwdepresyjne
• Biofeedback
• Ćwiczenia i fizykoterapia w celu rozciągnięcia mięśni i poprawy sprawności układu sercowo-naczyniowego
• Masaże
• Terapia ciepłem, terapia zimnem
• Zmiany żywieniowe: Dieta przeciwzapalna, bogata w antyoksydanty i błonnik, może łagodzić objawy fibromialgii. Pokarmy o niskim indeksie glikemicznym, takie jak wybrane warzywa czy pełnoziarniste produkty, pomagają w stabilizacji poziomu cukru we krwi, co może zmniejszać stany zapalne i poprawiać ogólne samopoczucie. Zrównoważenie spożywania produktów o wysokim indeksie glikemicznym, które mogą prowadzić do stanów zapalnych i zmęczenia, jest również zalecane. Istnieje wiele innych czynników, które psychodietetyk bierze pod uwagę ustalając plan leczenia.

• Watson NF, Buchwald D, Goldberg J, Noonan C, Ellenbogen RG. Neurologic signs and symptoms in fibromyalgia. Arthritis Rheum. 2009 Sep;60(9):2839-44. doi: 10.1002/art.24772. PMID: 19714636; PMCID: PMC2769083.
• Bhargava J, Hurley JA. Fibromyalgia. [Updated 2023 Jun 11]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK540974/
• Wang Y, Lei J, Qiao H, Tang J, Fan X. Repetitive transcranial magnetic stimulation in patients with fibromyalgia: A protocol for systematic review and network meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2022 Nov 25;101(47):e31696. doi: 10.1097/MD.0000000000031696. PMID: 36451412; PMCID: PMC9704917.
• Tanwar S, Mattoo B, Kumar U, Bhatia R. Repetitive transcranial magnetic stimulation of the prefrontal cortex for fibromyalgia syndrome: a randomised controlled trial with 6-months follow up. Adv Rheumatol. 2020 Jun 29;60(1):34. doi: 10.1186/s42358-020-00135-7. PMID: 32600394.
• https://www.nhs.uk/conditions/fibromyalgia/
• https://www.cdc.gov/arthritis/types/fibromyalgia.htm